Het zal je vast niet ontgaan zijn, de oplopende prijzen voor energie. Niet alleen zien we bij de pomp dat de brandstofprijzen records doorbreken, ook in het nieuws is er veel aandacht voor de oplopende prijs van aardgas. Energiebedrijven gaan failliet, de aluminiumfabriek in Noordoost-Groningen en andere zware industrie staan nagenoeg stil. Vooral onze medeburgers met kleine beurs worden geconfronteerd met de oplopende kosten. Omdat zij vaak in slecht geïsoleerde huizen leven worden mensen in financieel kwetsbare positie extra hard geraakt.
Dit baart Nibud directeur Arjan Vliegenthart zorgen. Het Nibud berekend periodiek de kosten van een gemiddeld huishouden om rond te komen. Al langer maakt het Nibud zich hard om aandacht te vragen voor de beperkte financiële speelruimte die huishoudens in de laagste inkomens hebben in Nederland. En door de stijgende energierekening schat het Nibud in dat een alleenstaande in de bijstand straks iedere maand € 71,- te kort komt.
Niet alleen Nibud heeft aandacht voor de stijgende energiekosten. Het TNO heeft deze op basis van gegevens over de laagste inkomens samen met hoge energiekosten of slecht geïsoleerde woningen in beeld gebracht. De gegevens samen leveren een interactieve kaart op die per gemeente aangeeft hoeveel procent van de huishoudens kans heeft op energiearmoede.
Wat is er aan de hand?
Er lijken een aantal processen een rol te spelen die nu leiden tot energiearmoede in Nederland. Een belangrijke factor is de olieprijs. Nadat deze aan het begin van de coronacrisis ongekend laag was doordat de vraag kleiner was dan het aanbod hebben de OPEC landen de productie teruggeschroefd. Het opschalen van de productie blijft nu achter op de toenemende vraag wat de prijs opdrijft. Een andere factor is de energietransitie samen met het sluiten van de gaswinning in Groningen. Door het sluiten van de gaswinning is Nederland afhankelijk geworden van geïmporteerd gas uit het buitenland. De energietransitie heeft de vraag naar aardgas doen toenemen. In Nederland is het aandeel energie opgewekt met steenkool de laatste jaren drastisch verlaagd en is het aandeel energie dat opgewekt is met aardgas toegenomen. Hierdoor is de prijs van elektriciteit niet los te zien van de prijs van aardgas.
Energiearmoede met name buiten de randstad
TNO doet technisch onderzoek naar maatschappelijk relevante onderwerpen. De energietransitie is een overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame bronnen. Deze transitie heeft ook veranderingen tot gevolg in de huizen van mensen. Daarin schuilt de crux van energiearmoede: het ene huishouden is verder in de energietransitie dan het andere. Een klein deel van de bevolking heeft de transitie al doorlopen door het plaatsen van zonnepanelen, warmtewisselaar en het isoleren van de woning. Deze groep bestaat veelal uit huishoudens met een goed inkomen die of een moderne woning bewonen of een ouder pand hebben verduurzaamd. Want deze transitie kost geld. Een groot deel van de huishoudens met de laagste inkomens hadden het dit laatste decennium al niet breed en zijn om die reden niet bezig met verduurzamen van de woning, maar met het rondkrijgen van het huishoudbudget.
Drie factoren spelen een rol bij energiearmoede. Het huishouden leeft al op een minimum en heeft daardoor geen financiële speelruimte om de woning te verduurzamen. Een groot deel van deze groep woont in woningen van corporaties waarvan bepaalde wijken met veel arbeiderswoningen nog steeds zeer matig geïsoleerd zijn. Deze wijken zijn met name te vinden in Zeeland, het noorden, oosten en zuidoosten van het land. Ten derde stijgen de kosten voor energie nu ongekend hard en zullen de minst goed geïsoleerde huizen het meest verbruiken en dus het hardst geraakt worden door de oplopende prijzen.
Regelingen vanuit het rijk: attendeer vrijwilligers en deelnemers!
Afgelopen week is besloten dat alle huishoudens met een laag inkomen eenmalig ongeveer € 200,- krijgen in de vorm van categoriale bijzondere bijstand. Een regeling die een op een uitgevoerd moet worden door de gemeenten. Bijstandsgerechtigden ontvangen dit bedrag automatisch, anderen dienen zich te melden bij de gemeente. Er is geen vermogenstoets maar de regeling sluit aan bij het minimabeleid van de gemeente. Deze eenmalige bijdrage komt bovenop de energiebelastingcompensatie (ongeveer € 400,- per huishouden) die ieder huishouden in Nederland ontvangt.
“Ook huishoudens met schulden hebben direct profijt van de tegemoetkoming. Op een tegemoetkoming via de bijzondere bijstand geldt namelijk een beslagverbod”.
Blog Martijn Schut 10-12-2021
Gezondverzekerd
Bureau BS&F ondersteunt overheden, zorgverzekeraars, zorgaanbieders en belangenorganisaties. Mocht jouw gemeente aangesloten zijn dan kan je op de website hulp vinden bij het verlagen van de zorgkosten voor jouw deelnemer. Maar sinds de oplopende energiekosten kun je er ook terecht voor het overstappen, zonder borg en boete, naar een goedkopere energieleverancier. Kijk snel of jouw gemeente is aangesloten of neem contact op met jouw contactpersoon bij de gemeente om dit aanbod onder de aandacht te brengen. Kijk hier om te zien of jouw gemeente ook is aangesloten.
Andere ondersteuning waar gemeenten voor kiezen:
Update 18 januari 2022
Voor minima die een variabel energiecontract hebben afgesloten of waarbij de energieleverancier failliet is gegaan kiezen sommige gemeenten voor extra ondersteuning. Martijn Schut zette deze op een rij:
- Voucher voor aanschaf energiebesparende producten. Vanuit de regeling reductie energiegebruik woningen – RREW (1/2021) en/of de € 150 miljoen (9/2021). Vaak wordt een bedrag van rond de € 70 gehanteerd.
- Beschouw het faillissement van een energieleverancier of de bovengemiddelde stijging bij variabele tarieven als ‘bijzondere omstandigheden’ zoals bedoeld in art. 35 Participatiewet. En betaal het verschil dus uit de individuele bijzondere bijstand. Utrecht doet dit. Ik weet alleen niet hoe lang je dat dan moet doen. Tot einde looptijd van het oude contract? Kijk wel eerst of het nieuwe contract het meest gunstige is, en vraag eventueel om over te stappen.
- Generiek € 180 extra voor huishoudens met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. Het college van Eindhoven wil dit doen door de Meedoenbijdrage te verhogen. Dit is vooruitlopend op de landelijke regeling en komt daar bovenop.
- Vergoeding vanuit een gemeentelijk noodfonds of Maatwerkbudget, als je dat hebt. Of maak een tijdelijke maatwerkvoorziening ‘schrijnende energiearmoede’ zoals ‘s-Hertogenbosch dat eind vorig jaar deed.
- Vraag, faciliteer en/of financier een particulier fonds om energiekosten te vergoeden, zoals in Ommen.
- Adviseer inwoners over hun energiecontract, bijvoorbeeld via Voorzieningenwijzer of Gezondverzekerd.
bron: martijnschut.blog
