Vanaf 15 november mogen gemeenten, UWV en SVB mee werken aan een schuldregeling als de aanvrager te boek staat als uitkeringsfraudeur. En dat is goed nieuws, want volgens onderzoek van het CBS blijkt dat in slechts 6% van de gevallen er sprake is van aantoonbare opzet, grove schuld of dat door de fraude aangifte bij justitie is gedaan. Dat betekent dat mensen die zonder opzettelijk toedoen toch als fraudeur te boek staan, nu toch hun schulden mogen saneren.
Stap naar meer vertrouwen?
Dit lijkt een mooie eerste stap naar meer vertrouwen van de overheid in de burger. Want nog lang niet iedereen die worstelt met problematische schulden wordt bereikt. Volgens de NVVK (branchevereniging van schuldhulp, sociaal krediet en bewindvoering) is de drempel voor het vragen van hulp nog steeds hoog en speelt mogelijk ook een slecht imago van de overheid een rol. De benadering van burgers met wantrouwen, harde incasso procedures en problematiek als de toeslagaffaire maken mensen mogelijk terughoudend in het zoeken van hulp.
Problematische schulden zijn niet goedkoop
Dat er wat moet veranderen wordt duidelijk als we kijken naar de kosten van schulden. Want problematische schulden zijn duur. Niet alleen heeft het hebben van schulden verstrekkende gevolgen voor de schuldenaar, ook voor de samenleving zijn de gevolgen niet gering. De NVVK denkt dat de Nederlandse samenleving tussen de 11 en 17 miljard euro kwijt is aan de gevolgen van problematische schulden per jaar. Want naast de directe kosten van schuldhulpverlening en incasso zijn er veel onzichtbare kosten. Denk aan extra zorguitgaven, hoger ziekteverzuim en lagere arbeidsparticipatie. Maar ook aan kosten voor bijscholing voor kinderen die minder presteren in het onderwijs omdat er thuis financiële problemen spelen.
Nederland geeft jaarlijks tussen de 11 en 17 miljard euro aan de gevolgen van problematische schulden uit.
Volgens de NVVK ervaren 2,8 miljoen huishoudens in Nederland financiële stress. Kampt 1,2 miljoen huishoudens daarvan met achterstanden en is er bij 650.000 huishoudens spraken van problematische schulden. Dit zijn grote aantallen mensen die waarschijnlijk minder goed functioneren en meer nadelige gevolgen ondervinden door deze zorgen om geld. Aantallen die de laatste jaren nagenoeg constant blijven of zelfs oplopen.
Naast meer vertrouwen in de burger is een belangrijke stap volgens de NVVK het vergroten van bestaanszekerheid. Dit kan door het risico en de regeldruk bij de burger te verlagen en het besteedbare budget voor lage inkomens moet omhoog. Tot slot pleit het NVVK voor het aanpassen van de schudhulp waarvan de volgende punten het meest relevant zijn:
- Overheidsincasso gecentreerd en met sociaal incassobeleid
- Overheid niet meer als preferentie schuldeiser
- Oplossingen voor wantrouwen
- Investeren in preventie.
- Eerder schuldenrust zoals na vroegsignalering. Verplicht gebruik schuldenknooppunt door overheidsschuldeisers en gemeentelijke schuldhulpverlening en saneringskrediet als voorkeursoplossing in plaats van de WSNP.
