In het verste, zuidoostelijke deel van Nederland loopt een spoorlijn dwars door de stad Heerlen. Aan de zuidkant van deze spoorlijn worden mensen gemiddeld zes jaar ouder dan aan de noordzijde. Dit verschil is misschien wel een van de meest duidelijke en wellicht ook een van de meest confronterende feiten van armoede: De omstandigheden waarin je geboren wordt heeft een invloed op de kansen die je krijgt in je leven, ook in Nederland.
De Kansenkaart
In de zomer 2021 publiceerden De Volkskrant en de NOS de resultaten van een onderzoek door de Erasmus School of Economics. Voor dit onderzoek zijn 153.000 kinderen zijn gevolgd van geboorte tot 14 jaar. Gegevens als geboortegewicht, opleidingsniveau van ouders en schoolprestaties van de kinderen zijn gekoppeld aan woonplaats. Conclusie van de onderzoekers, ook in Nederland maakt het uitmaakt waar je wieg staat. “Wie opgroeit in een arm gezin opgroeit, komt al snel tot achterstand…” vat de NOS samen. Met de kansenkaart kan je per gemeente zien hoe kansen verschillen tussen kinderen die opgroeien in een rijk gezin of arm gezin in. Interessant om eens te vergelijken met je caseload en de ervaringen van jouw vrijwilligers die over de vloer komen in een huishouden met opgroeiende kinderen. En kijk eens naar onze tips over het bijstaan van ouders met geldzorgen of het bijstaan van jongeren.
Een andere interessante kaart om te bekijken is de armoedekaart van het CBS. Deze kaart geeft per gemeente inzage in het aandeel huishoudens met lage inkomens en langdurig lage inkomens. Samen met de kansenkaart geeft dit een interessant inzicht in de kansen die kinderen van jouw hulpvragers hebben op een hogere opleiding en daarmee het ontsnappen aan de maatschappelijke positie van hun ouders.
Toekomst van Heerlen
Heerlen is een bijzonder voorbeeld omdat de demografische verschillen tussen noord en zuid Heerlen zo groot zijn. Tot de jaren vijftig was de mijnbouw rond Heerlen Noord de energievoorziening van Nederland. Met de vondst van Gronings gas werd het gas de nieuwe energiebron voor huishoudens in Nederland en werden de mijnen gesloten. Dit trof met name de bewoners van Heerlen Noord waar veel mijnwerkers woonden. En met het verdwijnen van het werk zakte de wijk weg in de maatschappelijke problemen en armoede. Maar door de inzet van Lodewijk Ascher en onder andere ons bestuurslid Martijn Schut, is er nu een stappenplan om de komende 25 jaar deze kansenongelijkheid tussen Heerlen Noord en de rest van Nederland op te lossen. De publieksversie van het plan van aanpak in Heerlen kan je hieronder inzien.
Opleiding of meer salaris
Het heersende beeld in Nederland is dat ons schoolsysteem de grote gelijkmaker is. Een beeld dat langzaamaan begint te veranderen. In 2020 kwamen de makers van ‘Schuldig: Wie betaald de rekening‘ Sarah Sarah Sylbing en Ester Gould met een nieuwe documentaire reeks genaamd ‘Klassen’. Een documentaire reeks die pijnlijk laat zien dat de scholen worstelen met het bereiken en ondersteunen van deze kinderen. De vraag ontstaat dan ook of de school wel de grote gelijkmaker is. Johannes Visser van De Correspondent lijkt alvast overtuigd dat de scholen deze rol niet volledig kunnen vervullen. Een onderzoek als de kansenatlas of het voorbeeld van uit Heerlen Noord bevestigd dit beeld. Visser pleit daarom voor de inzet om meer inkomensgelijkheid. Want volgens Visser is het niet de school maar de financiële middelen van de ouders die zijn bepalend voor de kansen dat een kind tijdens het opgroeien krijgt. Je leest er meer over in het artikel in De Correspondent.
